آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، خواهان چشم‌پوشی صریح جمهوری اسلامی از دسترسی به سلاح هسته‌ای شد و گفت تهران باید اولین گام را برای بهبود روابط با کشورهای منطقه آمریکا بردارد.
گوترش چهارشنبه سوم بهمن در مجمع جهانی اقتصاد داووس، گفت مهم‌ترین موضوع، ایران و روابط میان این کشور با اسرائیل و آمریکاست.
او افزود: «امیدوارم ایرانی‌ها اهمیت این را درک کنند که یک‌بار برای همیشه به‌وضوح اعلام کنند از دست‌یابی به تسلیحات هسته‌ای چشم‌پوشی خواهند کرد.»
گوترش تاکید کرد که ایران باید به‌صورت سازنده با دیگر کشورهای منطقه تعامل داشته باشد.
ساعاتی پیش از او، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در نشست داووس گفت جمهوری اسلامی باید اولین گام را برای بهبود روابط با کشورهای منطقه و آمریکا بردارد و «به‌صراحت اعلام کند که قصد توسعه تسلیحات هسته‌ای ندارد».
گروسی گفت جمهوری اسلامی «پدال گاز» غنی‌سازی اورانیوم را تا نزدیکی سطح مورد نیاز برای تسلیحات هسته‌ای فشرده است و افزود که تهران باید درباره برنامه هسته‌ای خود با دولت ترامپ به توافق برسد.
پنجاه و پنجمین گردهم‌آیی سالانه مجمع جهانی اقتصاد، معروف به نشست داووس، از یکم بهمن در سوئیس آغاز شده و به مدت پنج روز ادامه خواهد داشت.
هدف اصلی این نشست، بررسی چالش‌های جهانی و یافتن راه‌حل‌های مشترک برای مسائل اقتصادی، فن‌آوری، تغییرات اقلیمی، نابرابری و دیگر موضوعات کلیدی است.
در این نشست، تصمیم‌گیران و کارشناسان از بخش‌های مختلف دولتی و خصوصی فرصت دارند درباره آینده جهان به گفت‌وگو و تبادل نظر بپردازند.
برنامه هسته‌ای تهران در داووس
به گفته گروسی، شتاب اخیر اعلام‌شده از سوی جمهوری اسلامی در غنی‌سازی اورانیوم در حال اثرگذاری است.
او ماه گذشته گفته بود ایران به آژانس اطلاع داده غنی‌سازی اورانیوم تا ۶۰ درصد را که به سطح ۹۰ درصدی مورد نیاز برای تولید تسلیحات هسته‌ای نزدیک است، به‌طور «چشم‌گیری» تسریع خواهد کرد.
جمهوری اسلامی می‌گوید برنامه هسته‌ای کاملا صلح‌آمیزی دارد اما قدرت‌های غربی تاکید کرده‌اند که هیچ توجیه غیرنظامی‌ای برای غنی‌سازی در این سطح وجود ندارد و هیچ کشور دیگری بدون تولید تسلیحات هسته‌ای، چنین اقدامی انجام نداده است.
گروسی در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس گفت: «پیش از این، ایران به‌طور تقریبی ماهانه حدود هفت کیلوگرم اورانیوم با غنای تا ۶۰ درصد تولید می‌کرد اما اکنون این مقدار به بیش از ۳۰ کیلوگرم یا بیشتر رسیده است.»
بر اساس معیارهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حدود ۴۲ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد، در صورت غنی‌سازی بیشتر، برای تولید یک بمب هسته‌ای کافی است.
به گفته گروسی، جمهوری اسلامی اکنون حدود ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در اختیار دارد.
هشدار گوترش درباره خطر تجزیه سوریه و تمایل اسرائیل به الحاق کرانه باختری
دبیرکل سازمان ملل، علاوه بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، درباره دیگر مسائل مربوط به خاورمیانه و بحران‌های جهانی صحبت کرد.
گوترش گفت شرایط سوریه همچنان یک علامت سوال بزرگ است و افزود: «امیدواریم شاهد دولتی در سوریه باشیم که نماینده همه جوامع این کشور باشد ... اما همچنان خطر شدید تکه‌تکه شدن و خطر افراط‌گرایی، دست‌کم در بخش‌هایی از این کشور وجود دارد.»
او درباره تشکیل دولت جدید لبنان نیز اظهار خوش‌بینی کرد و هم‌زمان افزود: «هنوز تضمینی وجود ندارد که آتش‌بس پایدار بماند و به توافق نهایی صلح منجر شود.»
گوترش آینده رابطه میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها را نامشخص توصیف کرد و گفت که توافق آتش‌بس باید در مرحله بعدی، به‌سوی پایان دائمی جنگ حرکت و شرایطی را فراهم کند که بتوان انتقال قدرت را در غزه انجام داد.
او همچنین خواستار «وحدت سرزمین‌های فلسطینی اشغالی» و شکل‌گیری زمینه مذاکرات جدی برای راه‌حل سیاسی دو دولتی شد و درباره تلاش اسرائیل برای «الحاق کرانه باختری» و بلاتکلیف نگه داشتن غزه در شرایطی بدون حاکمیت مشخص، هشدار داد.
گوترش گفت ظاهرا «تمرکز اسرائیل نه بر غزه که بر کرانه باختری» است و چنین اقدامی را «نقض کامل قوانین بین‌المللی» دانست که نتیجه آن «از بین رفتن امکان صلح واقعی و پایدار در خاورمیانه برای همیشه» خواهد بود.
سوخت فسیلی، هیولای فرانکشتاین شده
دبیرکل سازمان ملل در بخش دیگری از صحبت‌هایش در نشست داووس، هشدار داد: «امروز با دو تهدید عمیق و جدید روبه‌رو هستیم که نیازمند توجه و اقدام جهانی بسیار بیشتری هستند زیرا این تهدیدها زندگی را آن‌گونه که می‌شناسیم دگرگون می‌کنند: بحران اقلیمی و گسترش بی‌ضابطه هوش مصنوعی.»
او از اعتیاد جهان به سوخت‌های فسیلی با عنوان «هیولایی شبیه فرانکشتاین» یاد کرد که هیچ‌کس و هیچ‌چیزی را در اطراف خود نمی‌بخشد و گفت: «نشانه‌های آشکاری وجود دارد که این هیولا اکنون ارباب شده است.»
هیولای فرانکشتاین یک شخصیت تخیلی است که برای اولین بار در سال ۱۸۱۸، در رمان فرانکنشتاین مری شلی ظاهر شد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، پس از مراسم تحلیف خود در دوشنبه یک بهمن، چندین فرمان اجرایی از جمله خروج آمریکا از معاهده بین‌المللی آب‌وهوایی پاریس را امضا کرد.
خروج او از توافقنامه پاریس، با انتقاد و اظهار نگرانی رهبران شماری از کشورهای جهان و کنش‌گران تغییرات اقلیمی مواجه شد.
گوترش در نشست داووس گفت که امروز جهان شاهد بالا آمدن سطح آب دریاها، موج‌های گرما، سیل‌ها، طوفان‌ها، خشکسالی‌ها و آتش‌سوزی‌های گسترده است و این «تنها پیش‌نمایشی از فیلم ترسناکی است که در پیش داریم».
او با اشاره به عقب‌نشینی برخی موسسات مالی و صنایع از تعهدات اقلیمی خود، گفت: «می‌خواهم با صدای بلند و روشن بگویم که این کوتاه‌بینانه است و به‌طور متناقض، هم خودخواهانه است و هم خودویران‌گر. شما در طرف اشتباه تاریخ قرار دارید. شما در طرف اشتباه علم و در طرف اشتباه مصرف‌کنندگانی هستید که به دنبال پایداری بیشتر هستند، نه کمتر.»