برخی از دانشمندان بر این باورند که قدمت کوههای مخفی جهان به زمان شکلگیری زمین باز میگردد، اما صعود به آنها ممکن نیست زیرا در عمق حدود هزار کیلومتری زمین قرار دارند.
به گزارش روزنامه سان، این ساختارهای عظیم که به «نواحی بزرگ با سرعت برشی پایین» یا «الالاسویپی» معروف هستند، در مرز میان گوشته و هسته زمین کشف شدهاند و ارتفاعی حدود هزار کیلومتر دارند که در مقایسه با ارتفاع هشت هزار و ۸۰۰ متری اورست، بسیار عظیمتر هستند.
الالاسویپی به مناطقی گفته میشود که در آنها امواج زلزله با سرعت کمتری نسبت به محیط اطراف حرکت میکند که این موضوع نشاندهنده چگالی و ترکیب متفاوت این مناطق است.
این کوهها که زیر قاره آفریقا و اقیانوس آرام قرار دارند، بخشی از «قبرستان» صفحات تکتونیکی هستند که در اثر فرورانش (فرآیند فرو رفتن یک صفحه به زیر صفحه دیگر) به اعماق زمین رفتهاند.
وجود این کوهها از دهه ۱۹۹۰ یک معما بود، زمانی که محققان متوجه کاهش سرعت امواج زلزله در نقاط خاصی از اعماق زمین شدند.
دانشمندان دانشگاه اوترخت توانستهاند با استفاده از امواج لرزهای مانند پرتو ایکس، تصویر دقیقتری از این ساختارهای عظیم به دست آورند.
زلزلههای بزرگ باعث میشوند کره زمین همچون یک زنگ یا ناقوس شروع به لرزش کند. هنگامی که این امواج لرزهای به الالاسویپیها برخورد میکند، مانند این است که زنگ یا ناقوس بهجای صدای معمول، صدایی ناهماهنگ و خارج از نُت تولید کند.
دانشمندان با مطالعه این تغییر در صدای زنگ زمین (امواج لرزهای) توانستهاند نه تنها اندازه این کوههای عظیم را تخمین بزنند، بلکه به این نتیجه برسند که این ساختارها باید بسیار قدیمی باشند و به احتمال فراوان از زمان شکلگیری زمین وجود داشتهاند.
گوشته زمین که ضخیمترین لایه سیاره ما است، در طول میلیونها سال همانند یک مایع بسیار چسبناک بهآرامی در حال حرکت و جریان است، اما الالاسویپیها از این قاعده پیروی نمیکنند.
این کوههای عظیم چنان ساختار متفاوتی دارند که برخی دانشمندان معتقدند باید همزمان با شکلگیری زمین به وجود آمده باشند.
به گفته دکتر آرون دیوس، محقق ارشد و زلزلهشناس دانشگاه اوترخت، در ابتدا هیچکس نمیدانست این ساختارهای عظیم درون زمین چه هستند؛ آیا پدیدهای گذرا هستند یا میلیونها و شاید میلیاردها سال است که آنجا قرار دارند؟
این کوههای داغ به دلیل چسبندگی زیادشان بهسختی حرکت میکنند و حداقل یک میلیارد سال و شاید خیلی بیشتر است که در پایینترین بخش گوشته زمین ثابت ماندهاند.
این کوههای درونی زمین که ارتفاعشان به هزار کیلومتر میرسد، با صفحات سنگی معمولی که از سطح زمین به درون آن فرو میروند، تفاوت دارند؛ در حالی که صفحات معمولی از دانههای ریز تشکیل میشوند، این کوهها از کانیهای بسیار بزرگتری ساخته شدهاند.
شکلگیری چنین کانیهای بزرگی نیاز به زمان بسیار طولانی دارد و همین موضوع نشان میدهد که این کوههای زیرزمینی باید از قدیمیترین ساختارهای کره زمین باشند.
سوجانیا تالاورا-سوزا از دانشگاه اوترخت میگوید این کانیها بهسرعت شکل نمیگیرند و این تنها یک معنا دارد: این کوههای عظیم بسیار قدیمیتر از صفحات سنگی اطرافشان هستند.
ساختار این کوهها از قطعات بسیار بزرگتر و محکمتری تشکیل شده و به همین دلیل، برخلاف سایر بخشهای گوشته زمین، در جریان چرخشی درون زمین شرکت نمیکنند.
شاید این کوههای غولپیکر درون زمین برای اکتشاف وسوسهانگیز باشند، اما دسترسی به آنها برای انسان غیرممکن است. دمای این کوهها از محیط اطرافشان بالاتر است و هیچ فنآوری امروزی نمیتواند به چنین عمقی از زمین نفوذ کند.
با این حال، کشف این کوهها دیدگاه دانشمندان را درباره ساختار درونی زمین تغییر داده است. آنها دریافتهاند که گوشته زمین آنطور که پیشتر تصور میشد، یکنواخت نیست و حرکت مواد در آن کندتر از پیشبینیها انجام میشود.
اگرچه اورست همچنان بلندترین کوه قابل صعود جهان است، اما دیگر بلندترین قله زمین نیست. این افتخار به کوههای الالاسویپیها تعلق دارد که در زیر پای ما پنهان شدهاند، خاموش و نادیده، اما پایدار در گذر میلیاردها سال.